معدن‌نیوز بررسی کرد:

ورود به عصر جدیدی از قدرت پاک و تنش‌های جهانی

پرهام کریمی
ورود به عصر جدیدی از قدرت پاک و تنش‌های جهانی

جهان به دوره‌ای نوین در حوزه انرژی وارد شده است؛ دوره‌ای که در آن منابع انرژی پاک ارزان‌تر و فراوان‌تر از همیشه هستند. اما این تغییر در بحبوحه پیچیدگی‌های ژئوپلیتیکی و تضاد منافع رخ می‌دهد و پرسش‌های مهمی را درباره آینده انرژی در سطح جهانی مطرح می‌کند.

جهان به دوره‌ای نوین در حوزه انرژی وارد شده است؛ دوره‌ای که در آن منابع انرژی پاک ارزان‌تر و فراوان‌تر از همیشه هستند. اما این تغییر در بحبوحه پیچیدگی‌های ژئوپلیتیکی و تضاد منافع رخ می‌دهد و پرسش‌های مهمی را درباره آینده انرژی در سطح جهانی مطرح می‌کند.

گذار به «عصر برق»

فاتیح بیرول، رئیس آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، این لحظه را به‌عنوان آغاز «عصر برق» توصیف می‌کند؛ عصری که عمدتاً توسط انرژی‌های تجدیدپذیر و هسته‌ای هدایت می‌شود. بر اساس گزارش چشم‌انداز جهانی انرژی این سازمان، انرژی‌های تجدیدپذیر، به‌ویژه خورشیدی، تا سال 2030 حدود چهار پنجم از ظرفیت جدید تولید برق را تشکیل خواهند داد.

بیرول اشاره می‌کند که کشورها انرژی‌های تجدیدپذیر را نه فقط برای مقابله با تغییرات اقلیمی، بلکه به دلیل هزینه کمتر آن‌ها نسبت به سوخت‌های فسیلی انتخاب می‌کنند. قیمت فناوری‌های انرژی پاک مانند خورشیدی، بادی و باتری‌های لیتیوم-یونی به پایین‌ترین سطوح خود رسیده است.

افزایش تقاضای برق و نقش انرژی‌های پاک

بر اساس پیش‌بینی IEA، تقاضای برق تا سال 2035 شش برابر سریع‌تر از تقاضای کلی انرژی رشد خواهد کرد. این افزایش ناشی از رشد خودروهای برقی، استفاده بیشتر از سیستم‌های تهویه مطبوع، مراکز داده هوش مصنوعی و لوازم برقی است. یکی از عوامل مثبت این روند، اتصال بیش از 90 درصد جمعیت جهان به برق است، که عمدتاً به‌واسطه گسترش شبکه برق در جنوب آسیا محقق شده است. با این حال، استفاده از برق همچنان قادر به کاهش کافی انتشار کربن نخواهد بود. هرچند مصرف سوخت‌های فسیلی، که اکنون در بالاترین سطح تاریخی خود قرار دارد، احتمالاً تا سال 2030 به اوج خود می‌رسد، اما پس از آن تقریباً بدون تغییر باقی می‌ماند. این مسئله می‌تواند منجر به افزایش 2.4 درجه‌ای دمای جهانی تا سال 2100 شود، مگر اینکه کشورها سیاست‌های خود را تغییر دهند.

چین: ابرقدرت انرژی پاک

چین، به‌عنوان بزرگ‌ترین آلاینده کربن و در عین حال پیشتاز فناوری‌های انرژی پاک، نقشی کلیدی در این دوره ایفا می‌کند. این کشور در زنجیره‌های تأمین جهانی صنایع سبز مانند تولید باتری، پنل‌های خورشیدی، توربین‌های بادی و پالایش مواد معدنی حیاتی مانند لیتیوم تسلط دارد و سهمی حدود 70 درصدی در این صنایع دارد.

ایالات متحده، با وجود سیاست‌های سبز دولت بایدن، در جایگاهی بسیار عقب‌تر قرار دارد. اگر ترامپ به ریاست‌جمهوری بازگردد و قانون کاهش تورم (IRA) را لغو کند، فاصله بین ایالات متحده و چین بیشتر خواهد شد.

آینده قیمت انرژی و رقابت جهانی

آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی می‌کند که در سال‌های آینده قیمت انرژی کاهش یابد و عرضه بیش از تقاضا در بازار نفت و گاز ایجاد شود. این تغییر می‌تواند درآمد کشورهایی مانند روسیه و کشورهای خلیج فارس را کاهش دهد، درست مانند اتفاقی که برای مناطق زغال‌سنگی مانند ویرجینیای غربی رخ داد.

آینده انرژی در سایه تنش‌ها

چین قصد دارد با دور زدن جنگ تجاری ترامپ، اقتصاد جدید انرژی را تحت سلطه خود درآورد. در این میان، ایلان ماسک نیز به‌دنبال سهم خود از این بازار نوظهور است. آینده انرژی به تعادل میان فناوری‌های پاک، سیاست‌های ملی و تنش‌های ژئوپلیتیکی وابسته خواهد بود.