چین در واکنش به فشارهای آمریکا برای کاهش وابستگی به زنجیره تأمین عناصر نادر خاکی، ابتکار «معدن‌کاری و مواد معدنی سبز» را با مشارکت ۱۹ کشور راه‌اندازی کرد تا قواعد رقابت جهانی را تحت تأثیر قرار دهد.

با حضور منیژه غلامرضایی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه ایمپاسکو، عملیات انتقال سنگ‌آهک از معدن به کارخانه آهک هیدراته پلدختر آغاز شد. این اقدام، گام مهمی برای شروع تست‌های اولیه و تأمین مواد اولیه کارخانه است.

چین با سهم ۶۹ درصدی در تولید عناصر نادر خاکی و ۹۰ درصدی در فرآوری آنها، کنترل زنجیره جهانی مواد معدنی حیاتی را در اختیار گرفته و به یکی از مهم‌ترین اهرم‌های قدرت صنعتی و ژئوپلیتیکی جهان تبدیل شده است.

در پی محدودیت‌های صادراتی چین بر عناصر خاکی کمیاب، قیمت اکسید ایتریم با رشد حدود ۱۵۰۰ درصدی در سال جاری به ۱۲۶ دلار به ازای هر کیلوگرم رسید و رکوردی تاریخی را در بازار این عنصر استراتژیک ثبت کرد.

دولت هند در راستای کاهش وابستگی به چین و توسعه زنجیره تأمین داخلی مواد معدنی حیاتی، طرح تازه‌ای برای پرداخت حق امتیاز استخراج بر اساس درصدی از قیمت فروش مواد معدنی از جمله گرافیت، سزیم، زیرکونیوم و روبیدیوم اعلام کرد. این تغییر، بخشی از برنامه کلان هند برای جذب سرمایه‌گذاری ۱.۹ میلیارد دلاری در بخش معادن راهبردی و توسعه تولید عناصر حیاتی برای صنایع دفاعی، باتری و انرژی‌های تجدیدپذیر است.

داده‌های جدید گمرکی چین نشان می‌دهد صادرات عناصر خاکی کمیاب این کشور در ماه اکتبر با رشد ۹ درصدی نسبت به سپتامبر به ۴٬۳۴۳.۵ تن رسید؛ نخستین افزایش ماهانه پس از سه دوره کاهش متوالی. مجموع صادرات از ابتدای سال جاری تا کنون نیز ۱۰.۵ درصد بیشتر از مدت مشابه سال میلادی گذشته بوده است.

افزایش چشمگیر ارزش سهام شرکت‌های فعال در حوزه مواد معدنی کمیاب در بورس آمریکا، نشانه‌ای از شکل‌گیری مرحله تازه‌ای از رقابت ژئوپلیتیکی منابع حیاتی میان ایالات متحده و چین است؛ رونقی که تحلیلگران آن را آغاز «رونق چهارم» در تاریخ اقتصاد جهانی می‌دانند.

کاخ سفید اعلام کرد که چین عملا اجرای کنترل‌های صادراتی بیشتر بر عناصر خاکی کمیاب را به حالت تعلیق درآورده و تحقیقات علیه شرکت‌های آمریکایی در زنجیره تامین نیمه‌ رساناها را خاتمه خواهد داد.

در حالی‌که چین تهدید به وضع محدودیت صادراتی بر مواد معدنی کمیاب کرده است، ایالات متحده و متحدانش در تلاش‌اند تا با تنوع‌بخشی به زنجیره‌های تأمین و سرمایه‌گذاری میلیارد دلاری، به خودکفایی برسند؛ اما کارشناسان تأکید دارند شکستن سلطه چین بر زنجیره جهانی مواد معدنی کمیاب، دست‌کم یک دهه زمان خواهد برد.

دونالد ترامپ با اعلام محورهای اصلی گفت‌وگوهای تجاری پیش‌رو میان واشینگتن و پکن، تأکید کرد که مدیریت بازار مواد معدنی کمیاب، مقابله با فنتانیل و ازسرگیری خرید سویا از آمریکا، سه موضوع کلیدی روابط دو کشور خواهند بود.