ضربه فنی فولادی‌ها و سیمانی‌ها

در میانه روز چهارشنبه بیست‌وچهارم اردیبهشت ماه 1404، خبری مبنی بر دستور وزارت کشور برای توقف تولید فولاد و سیمان کشور به دلیل محدودیت برق، در شبکه‌های مجازی منتشر شد. براساس این خبر از پنج‌شنبه بیست‌وپنجم اردیبهشت ماه به مدت 15 روز حداکثر تا 10 درصد دیماند خود را مصرف کنند. بدون تردید اعمال محدودیت یاد شده به منزله توقف تولید در واحدهای زنجیره فولاد حداقل در حلقه‌های احیا، فولادسازی و نورد و همچنین توقف کامل تولید در واحدهای سیمانی کشور است.

دستور وزارت کشور برای توقف تولید فولاد و سیمان

در روزهای گذشته توسط ادارات برق منطقه‌ای به مدیران شرکت‌های فولادی و سیمانی کشور اعلام شده که از پنجشنبه بیست‌وپنجم اردیبهشت ماه به مدت 15 روز حداکثر تا 10 درصد دیماند خود را مصرف کنند که به معنی توقف تولید در کارخانجات زنجیره فولاد حداقل در احیاء و فولادسازی است و کارخانجات فقط قادر به حفظ روشنایی خواهند بود.

افزایش 4.6 درصدی تولید شمش فولاد در نخستین ماه 1404

تولید شمش فولاد کشور در نخستین ماه 1404، افزایش 4.6 درصدی را تجربه کرد. آمار تولید در بسیاری از صنایع ازجمله فولادسازی در فروردین ماه امسال رو به رشد بوده است. این روند صعودی تولید در شرایطی حاصل شده که نیمه نخست فروردین ماه عملا تعطیل است. اما گویا صنایع امسال با پیش‌بینی بدتر شدن شرایط تولید در ادامه سال و با گرم شدن هوا، به پیشواز محدودیت‌های تولید رفته و بر ظرفیت تولید خود افزوده‌اند.

شرکت‌های فولادساز در ماه فروردین، 3 میلیون و 312 هزار تن شمش فولاد (بیلت، بلوم و اسلب) تولید کردند. این رقم در فروردین 1403 حدود 3 میلیون و 166 هزار تن بود.

همچنین در ماه فروردین، یک میلیون و 812 هزار تن انواع محصولات فولادی (تیرآهن، میلگرد، نبشی، انواع ورق و …) تولید شد که در مقایسه به آمار تولید شده در ماه فروردین سال گذشته (یک میلیون و 851 هزار تن)، حاکی از کاهش 2.1 درصدی تولید محصولات فولادی است.

طی فروردین امسال، 6 میلیون و 575 هزار تن کنسانتره، 6 میلیون و 248 هزار تن گندله و 4 میلیون و 75 هزار تن آهن اسفنجی تولید شد که نسبت به رقم تولیدی مدت مشابه سال گذشته (6 میلیون و 501 هزار تن کنسانتره، 6 میلیون و 339 هزار تن گندله و 3 میلیون و 807 هزار تن آهن اسفنجی) به ترتیب 1.1 درصد افزایش، 1.4 درصد کاهش و 7 درصد افزایش یافت.

تاکید ایران و نیجر بر توسعه تجارت محصولات زنجیره معدن

تعامل با کشورهای دنیا از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، این همکاری می‌تواند در بخش معدن و صنایع وابسته به آن نیز شکل بگیرد. رئیس هیات عامل ایمیدرو و سفیر نیجر بر توسعه تجارت محصولات زنجیره معدن و صنایع معدنی و نیز صادرات دانش فنی مهندسی از سوی ایران، تاکید کردند. محمد آقاجانلو با بیان این مطلب گفت: با توجه به ظرفیت‌های بالای ایران در بخش معدن و صنایع معدنی از نظر محصولات و دانش فنی مهندسی و ضرورت بالفعل رساندن این ظرفیت ها، وزارت صنعت، معدن و تجارت و ایمیدرو، توسعه ارتباط اقتصادی با آفریقا را در دستور کار قرار داده‌اند.

اعتبار ناچیز برای اکتشافات معدنی

کم‌توجهی به توسعه فعالیت‌های اکتشافی یکی از مهم‌ترین موانع پیش روی فعالیت‌های معدنی در سال‌های اخیر بوده است. رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور از تخصیص اعتبار دو هزار میلیارد تومانی برای اکتشافات معدنی در سال ۱۴۰۴ خبر داد.

داریوش اسماعیلی گفت: نگاه حاکمیت، دولت چهاردهم و وزیر صمت در راستای انجام اکتشاف و جایگزینی اقتصاد نفت به وسیله اقتصاد معدن، حمایت از این بخش بوده است. در این باره سال گذشته حدود یک هزار و سیصد میلیارد تومان میزان اعتبار تخصیص یافت که توانستیم چند پهنه را مورد اکتشاف قرار بدهیم. محدوده‌های امید بخش مناسبی در استان‌های کردستان، خراسان جنوبی، آذربایجان غربی و دیگر نقاط کشور شناسایی شد؛ امسال اعتباری که مجلس برای اکتشافات معدنی در نظر گرفته دو هزار میلیارد تومان است که قطعا کفاف مسئولیت‌ها و ماموریت‌ها برای اکتشافات معدنی را نمی‌دهد.

مصوبه شورای عالی معادن موضوع تعیین درصد حقوق دولتی مواد معدنی

مصوبه شورای عالی معادن موضوع تعیین درصد حقوق دولتی مواد معدنی در سال ۱۴۰۴ ابلاغ شد. در این ابلاغیه آمده است: موضوع تعیین درصد حقوق دولتی مواد معدنی در سال ۱۴۰۴ در جلسه مورخ ۱۴۰۳.۱۲.۲۱ شورایعالی معادن مطرح گردید که با عنایت به تبصره ۴ ماده ۱۲ قانون معادن رأی قطعی و لازم‌الاجرای شورا طبق شرح ذیل جهت اقدام لازم ارسال می‌گردد.

رشد ۱۳ درصدی در حوزه سنگ آهن نیازمند ۲۴ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری

ایران از ظرفیت‌های غنی معدنی برخوردار است. سنگ آهن در رده محصولات معدنی است که در دهه‌های اخیر به توسعه صنعتی و اقتصادی کشور منجر شده است. بااین‌وجود تداوم فعالیت بهره‌ور در این بخش و همگامی با اهداف توسعه‌ای برنامه هفتم، نیازمند جذب سرمایه قابل توجه به این بخش است.

دبیر انجمن سنگ آهن ایران؛ تحقق رشد ۱۳ درصدی معدن و صنایع معدنی در برنامه هفتم را مستلزم سرمایه‌گذاری دانست و گفت: برای رسیدن به این هدف در بخش سنگ آهن ۲۴ میلیارد و ۴۳۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری نیاز است.

دبیر انجمن سنگ آهن ایران با اشاره به وجود ۱۱۲ ماده معدنی در جهان گفت: آهن به عنوان یکی از ۸۲ ماده معدنی موجود و موثر در اقتصاد ایران با بیش از ۵۰ درصد ارزش افزوده، بیش از ۲۷ درصد اشتغال مستقیم در صنایع معدنی را به خود اختصاص داده است.

سعید عسکرزاده اضافه کرد: با در نظر گرفتن تاثیر غیرمستقیم در کنار اثرات مستقیم، آهن بیش از دیگر بخش‌های معدن و صنایع معدنی از لحاظ مواد موجود می‌تواند محور توسعه باشد و با تدوین یک برنامه منسجم، سنگ آهن به طور مستقیم می‌تواند در تحقق اهداف برنامه هفتم تاثیر گذار باشد.

برای تحقق برنامه هفتم توسعه صرفا در بخش سنگ آهن که ۶۰ درصد صنعت را شامل می‌شود، ۲۴ میلیارد و ۴۳۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری نیاز است و نحوه تامین آن از طریق بنگاه‌های فعال، سرمایه‌گذاری ایرانیان خارج از کشور و سرمایه‌گذاری خارجی برنامه‌ریزی شده است.

دبیر انجمن سنگ آهن ایران تحریم را چالشی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی عنوان کرد و افزود: برخی سرمایه‌گذاران به دلیل احتمال درج اطلاعات هویتی و خطر تحریم، حاضر به سرمایه‌گذاری مستقیم نیستند، همچنین از طرفی نبود تمایل به تامین مالی از سوی بانک‌ها، وضع عوارض صادراتی و اختلال در صادرات و قیمت‌گذاری دستوری در فروش داخل از دیگر موانع جذب سرمایه‌گذاری است.

نظارت بر معادن، وظیفه‌ای چندبخشی است

فعالیت در حوزه معدن در بخش‌های مختلف ازجمله ایمنی، بهره‌برداری و … فعالیتی وابسته به ارگان‌های مختلف است. بااین‌وجود در موارد متعددی شاهد نبود هماهنگی میان فعالیت نهادهای مختلف وابسته به معادن هستیم که ادامه کار را دشوار می‌کند. امیر حسن‌زاده، مدیرکل دفتر نظارت بر معادن وزارت صمت، با تاکید بر چندبخشی بودن فرآیند نظارت بر معادن کشور، از نگاه تک‌بعدی به نقش وزارت صمت در حوادث معدنی انتقاد کرد و خواستار بازتعریف مسئولیت‌ها، آموزش پیمانکاران و رعایت اصول ایمنی در معادن شد.

حسن‌زاده در سخنانش تأکید کرد که وزارت صمت «مرجع صدور مجوز» برای فعالیت‌های معدنی است، اما این به معنای نظارت مطلق یا انحصاری این وزارتخانه بر همه مراحل فعالیت معدنی نیست و مراجعی همچون وزارت کار، منابع طبیعی، محیط زیست، راهداری و سایر ارگان‌ها نیز در این موضوع دخیل هستند. در ادامه مدیرکل دفتر نظارت بر معادن وزارت صمت خواستار بازنگری در اجرای آیین‌نامه‌ها و قوانین ایمنی و تولید شد و گفت: لازم است بهره‌برداران و پیمانکاران دارای گواهینامه معتبر باشند. تا وقتی این فرهنگ در بخش خصوصی نهادینه نشود، شاهد تکرار این حوادث خواهیم بود.

محدودیت‌های برقی و کاهش عرضه فولاد

امسال محدودیت تحمیل شده به صنایع بسیار زودتر عملکرد صنایع و به‌خصوص فولادسازان را تحت تاثیر منفی قرار داده است. در بیست‌ودوم اردیبهشت ماه ۱۴۰۴، بورس کالا میزبان عرضه بیش از ۱۴۱ هزار تن شمش بلوم ۵sp بود که با توجه به تقاضای ۱.۳ برابری و با احتساب معاملات مچینگ ۸۲.۵ درصد این عرضه‌ها مورد معامله قرار گرفت. گفتنی است محدودیت‌های برقی عرضه شمش فولادی را ۳۰ درصد کاهش داد.

آمریکا و چین توافق کردند؛ کاهش تعرفه‌های تجاری برای ۹۰ روز

جنگ تجاری میان آمریکا و سایر کشورهای دنیا به‌خصوص چین، در هفته‌های اخیر اقتصاد دنیا را تحت تاثیر منفی قرار داده است. ایالات متحده و چین پس از مذاکرات ژنو، تعرفه‌های سنگین تجاری را برای ۹۰ روز کاهش دادند. این توافق موقت، که تعرفه‌های آمریکا را از ۱۴۵ به ۳۰ درصد و چین را از ۱۲۵ به ۱۰ درصد کاهش می‌دهد، گامی برای کاهش تنش‌های تجاری است.

این توافق شامل تعرفه‌های اعمال‌شده پیش از دوم آوریل نمی‌شود، از جمله تعرفه‌های 25 درصدی دوره اول ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و تعرفه‌های 100 درصدی بر خودروهای برقی و 50 درصدی بر محصولات خورشیدی که توسط جو بایدن وضع شده بودند. همچنین، لغو معافیت‌های گمرکی «دی مینیمیس» برای محموله‌های کم‌ارزش از چین و هنگ‌کنگ، که در دوم مه متوقف شد، در این توافق گنجانده نشده است. چین همچنین متعهد شد محدودیت‌های صادراتی خود بر مواد معدنی کمیاب و مگنت‌های مورد استفاده در فناوری‌های پیشرفته را، که در واکنش به تعرفه‌های آمریکا اعمال شده بود، لغو کند.

ظرفیت و تولید زنجیره جهانی مس رو به افزایش

مس یکی از فلزاتی است که آینده عملکردی فلزات دنیا بر پایه آن رقم خواهد خورد. ظرفیت و تولید زنجیره جهانی مس (کنسانتره و تصفیه شده) در دومین ماه 2025 میلادی، با افزایش همراه شد. گروه مطالعات بین المللی مس (ICSG) در گزارش جدید خود اعلام کرد: فعالان جهانی مس در ماه فوریه 2025 میلادی، حدود 4 میلیون و 590 هزار تن مس تصفیه شده تولید کردند. این رقم در مدت مشابه سال 2024 میلادی، 4 میلیون و 549 هزار تن بود که حاکی از افزایش حدود 9 دهم درصدی تولید این محصول است.

چین کنترل صادرات مواد معدنی حیاتی را تشدید کرد

چین با اعمال محدودیت‌های سختگیرانه‌تر بر صادرات مواد معدنی حیاتی، به دنبال حفظ تسلط خود بر زنجیره تأمین جهانی و مقابله با قاچاق است. این اقدام در بحبوحه تنش‌های تجاری با آمریکا صورت می‌گیرد. چین کنترل‌های خود بر صادرات مواد معدنی حیاتی را تقویت کرده تا جایگاه غالب خود در این بخش را حفظ کند. این اقدام با هدف مبارزه با قاچاق و صادرات غیرقانونی مواد استراتژیک، از جمله گزارش نادرست، مخفی‌سازی، قاچاق و انتقال از طریق کشورهای ثالث انجام شده است.