چین پیش از مذاکرات با آمریکا، با کاهش صادرات عناصر کمیاب خاکی اهرم فشار خود را نشان داد

داده‌های تجاری نشان می‌دهد که ارزش صادرات عناصر کمیاب خاکی (REE) چین در ماه مه با کاهش ۴۸.۳ درصدی نسبت به سال گذشته به ۱۸.۷ میلیون دلار رسید، که نشان‌دهنده استفاده پکن از تسلط خود بر زنجیره تأمین این مواد معدنی حیاتی به‌عنوان اهرمی در مذاکرات تجاری با ایالات متحده است.

این کاهش، که نسبت به ۲۱.۷ میلیون دلار در ماه آوریل نیز ۱۳.۷ درصد افت داشته، در حالی رخ داد که چین از ابتدای آوریل محدودیت‌های صادراتی را بر این عناصر، که برای خودروهای برقی، توربین‌های بادی و تجهیزات نظامی ضروری هستند، اعمال کرده است.

حجم صادرات این عناصر در ماه مه به ۵,۸۶۴.۶ تن رسید که نسبت به سال گذشته ۵.۶۷ درصد کاهش داشت و به سه ماه رشد متوالی صادرات از فوریه پایان داد. با این حال، مجموع صادرات در پنج ماه نخست سال ۲۰۲۵ به ۲۴,۸۲۷ تن رسید که ۲.۳ درصد بیشتر از مدت مشابه سال قبل بود. این داده‌ها پیش از مذاکرات کلیدی بین معاون نخست‌وزیر چین، هه لیفنگ، و مقامات تجاری و خزانه‌داری آمریکا در لندن منتشر شد، جایی که موضوع عناصر کمیاب خاکی در مرکز گفت‌وگوها قرار دارد.

چین، که ۹۰ درصد عرضه جهانی این عناصر را کنترل می‌کند، از این مواد به‌عنوان ابزاری استراتژیک در برابر تعرفه‌های سنگین آمریکا استفاده کرده است. در آوریل ۲۰۲۵، پکن صادرات هفت عنصر کلیدی شامل ساماریوم، گادولینیوم، تربیوم، دیسپروزیوم، لوتتیوم، اسکاندیم و ایتریوم را محدود کرد که منجر به افزایش بیش از ۲۰۰ درصدی قیمت برخی از این مواد در بازارهای جهانی شد. این محدودیت‌ها، که در واکنش به تعرفه‌های ۱۴۵ درصدی آمریکا اعمال شده بود، تولید در صنایع خودروسازی، فناوری و دفاعی غرب را مختل کرد.

با این حال، چین اخیراً با ایجاد یک «کانال سبز» برای تسریع مجوزهای صادراتی به شرکت‌های اتحادیه اروپا و تأمین‌کنندگان خودروسازان آمریکایی مانند جنرال موتورز و فورد، نشانه‌هایی از نرمش نشان داده است. وزارت بازرگانی چین اعلام کرد که با توجه به تقاضای رو به رشد جهانی برای این عناصر در بخش‌های رباتیک و خودروهای برقی، درخواست‌های صادراتی واجد شرایط را تأیید کرده و آماده گفت‌وگوی بیشتر با کشورهای دیگر است. با این وجود، فرآیند صدور مجوز همچنان پیچیده توصیف شده و برخی تحلیلگران معتقدند که این معافیت‌های موقت برای کاهش تنش‌ها کافی نیست.

این تحولات در حالی رخ می‌دهد که آتش‌بس تجاری ۹۰ روزه بین آمریکا و چین، که در ۱۲ مه ۲۰۲۵ در ژنو امضا شد، تعرفه‌ها را به ۳۰ درصد برای کالاهای چینی و ۱۰ درصد برای کالاهای آمریکایی کاهش داد، اما محدودیت‌های REE به‌طور کامل لغو نشده است. تحلیلگران هشدار می‌دهند که وابستگی ۷۰ درصدی آمریکا به چین برای این مواد، همراه با چالش‌های ایجاد زنجیره تأمین داخلی، اهرم قدرتمندی به پکن می‌دهد. در همین حال، چین با کاهش رشد صادرات کل (۴.۸ درصد در مه) و فشارهای کاهش تورمی عمیق‌تر مواجه است که مذاکرات تجاری را پیچیده‌تر می‌کند.