چشمانداز بازار سنگآهن در سال ۲۰۲۶: عبور از نوسان و ورود به عصر «تثبیت هوشمند»
مجتبی شعبانی؛ عضو هیات مدیره شرکت اپال کانی پارس
بازار جهانی سنگ آهن پس از تجربهی یک دوره نوسان شدید قیمتی که مشخصه دوران پساکرونا بود، اکنون در حال ورود به فازی جدید و پیچیدهتر است. برای سال ۲۰۲۶، دیگر نمیتوان با نگاهی صفر و یکی، منتظر یک بازار صعودی انفجاری یا یک سقوط ویرانگر بود. تحلیل عمیقتر متغیرها نشان میدهد که ما در آستانهی یک دوره «تثبیت هوشمند» قرار داریم؛ دورهای که در آن، قیمتها در یک کانال مشخص حرکت کرده و موفقیت بازیگران، بیش از هرچیز به درک ظرافتهای موازنه میان عرضه و تقاضا بستگی خواهد داشت.
به گزارش معدننیوز، بازار جهانی سنگ آهن پس از تجربهی یک دوره نوسان شدید قیمتی که مشخصه دوران پساکرونا بود، اکنون در حال ورود به فازی جدید و پیچیدهتر است. برای سال ۲۰۲۶، دیگر نمیتوان با نگاهی صفر و یکی، منتظر یک بازار صعودی انفجاری یا یک سقوط ویرانگر بود. تحلیل عمیقتر متغیرها نشان میدهد که ما در آستانهی یک دوره «تثبیت هوشمند» قرار داریم؛ دورهای که در آن، قیمتها در یک کانال مشخص حرکت کرده و موفقیت بازیگران، بیش از هرچیز به درک ظرافتهای موازنه میان عرضه و تقاضا بستگی خواهد داشت.
چین، گذار انرژی و موتورهای جدید رشد
مهمترین متغیر سمت تقاضا همچنان چین است، اما ماهیت تأثیرگذاری آن تغییر کرده است. دوران رشد افسارگسیخته و متکی بر پروژههای عظیم ساختمانی رو به پایان است و پکن به سمت یک مدل اقتصادی پایدارتر حرکت میکند. این به معنای کاهش تقاضای مطلق نیست، بلکه به معنای «منطقی شدن» آن است. بنابراین، انتظار تکرار رکوردهای مصرف گذشته، واقعبینانه نخواهد بود.
با این حال، دو نیروی کلیدی، این کاهش شتاب در چین را جبران میکنند:
۱. رشد صنعتی در اقتصادهای نوظهور: کشورهایی مانند هند و بلوک آСЕАН (ASEAN) در حال تبدیل شدن به موتورهای جدید تقاضا برای فولاد هستند. هرچند مقیاس آنها هنوز با چین قابل قیاس نیست، اما نرخ رشدشان قابل توجه است و مانع از افت شدید تقاضای جهانی میشود.
۲. گذار جهانی به انرژی پاک (Green Transition): این یک ابرروند ساختاری است. تولید «فولاد سبز» که به روش احیای مستقیم (DR) انجام میشود، نیازمند سنگ آهن با عیار بسیار بالا (DR-grade pellets) است. این تقاضای جدید و باکیفیت، یک کف حمایتی قدرتمند برای قیمت سنگ آهن مرغوب ایجاد کرده و بازار را به دو بخش کیفی (High-grade) و استاندارد (Standard Fines) تقسیم میکند. این روند در سال ۲۰۲۶ محسوستر خواهد بود.
انضباط استراتژیک و ورود بازیگران جدید
در سمت عرضه، غولهای معدنی جهان (مانند واله، ریوتینتو و BHP) از درسهای گذشته آموختهاند. استراتژی آنها دیگر افزایش تولید به هر قیمتی نیست، بلکه «انضباط عرضه» با هدف حفظ ثبات قیمت و حاشیه سود است. افزایش تولید ۳ درصدی واله برای سال ۲۰۲۶ که آن را به حدود ۳۴۵ میلیون تن میرساند، دقیقاً در همین چارچوب قابل تفسیر است؛ یک رشد مدیریتشده برای پاسخ به تقاضای موجود، نه اشباع کردن بازار.
در عین حال، پروژه عظیم سیماندو (Simandou) در گینه، به عنوان بزرگترین متغیر جدید، در افق ۲۰۲۶ قرار دارد. ورود سنگ آهن با عیار بالای این پروژه به بازار، پتانسیل برهم زدن معادلات را دارد. با این حال، چالشهای لجستیکی و سرمایهبری عظیم آن باعث میشود که تأثیرش تدریجی باشد. این پروژه بیش از آنکه یک شوک عرضه باشد، یک عامل تعدیلکننده بلندمدت خواهد بود که سقف قیمتها را محدود نگه میدارد.
سنتز و پیشبینی قیمت: تعادل در کانال ۹۰ تا ۱۱۰ دلار
با کنار هم قرار دادن این پازل، تصویر بازار ۲۰۲۶ روشنتر میشود. قیمتها در یک بازهی نسبتاً باثبات، احتمالاً بین ۹۰ تا ۱۱۰ دلار، نوسان خواهند کرد.
• کف حمایتی (Price Floor): هزینههای فزاینده تولید (انرژی و نیروی کار)، انضباط عرضهی شرکتهای بزرگ و تقاضای پایدار برای سنگ آهن عیار بالا، اجازه سقوط قیمت به زیر این سطح را نمیدهد.
• سقف مقاومتی (Price Ceiling): منطقی شدن تقاضای چین و ورود تدریجی عرضه جدید از پروژههایی مانند سیماندو، مانع از جهشهای قیمتی انفجاری خواهد شد.
نتیجهگیری استراتژیک برای فعالان صنعت
سال ۲۰۲۶، سال مدیریت ریسک و بهینهسازی است. دورانی که میشد با اتکا به یک روند صعودی کلی به سود رسید، گذشته است. از این پس، مزیت رقابتی در اختیار بازیگرانی خواهد بود که:
• بر بهرهوری و کنترل هزینه تمرکز کنند: در بازاری با حاشیه سود منطقی، کارایی عملیاتی حرف اول را میزند.
• زنجیره تأمین خود را متنوع و هوشمند سازند: وابستگی به یک منبع یا یک بازار خاص، ریسک را افزایش میدهد.
• خود را با تقاضای کیفی جدید هماهنگ کنند: سرمایهگذاری در فرآوری و تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر (مانند گندله DR-grade) یک راهبرد بلندمدت هوشمندانه است.
در نهایت، بازار سنگ آهن از یک بازی «رشد حجمی» به یک بازی «استراتژی هوشمند» تبدیل شده است. بقا و موفقیت در این عرصه، از آنِ هوشمندترین، چابکترین و کارآمدترینها خواهد بود.