ضرورت تمرکز بر فولادهای آلیاژی و خاص؛ از تولید تا ارزش‌افزوده و صادرات

به گزارش معدن‌نیوز، امیر علیقلی‌زاده، دبیر دوازدهمین کنفرانس بین‌المللی فولاد استیل‌پرایس با محور «فولادهای پیشرفته با ارزش‌افزوده بالا و نوآوری در مهندسی ساخت» در سخنانی جامع، فولادهای آلیاژی و خاص را نه تنها محصولی صنعتی بلکه نمادی از ورود به دنیای فناوری‌های نوین و پیش‌نیاز پیوند با صنایع High-Tech خواند.

وی تاکید کرد که تولید این گروه محصولات می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در رشد صنعتی و تضمین بخشی از استقلال صنعتی و اقتصادی کشور داشته باشد.

دبیر کنفرانس سخنان خود را در سه بخش «تولید»، «ارزش‌افزوده» و «صادرات» سامان داد و در بخش تولید این گروه از فولادها را مسیری پرچالش اما ارزشمند توصیف کرد که هنر فولادسازی در آن بیش از هر بخش دیگری آشکار می‌شود.

به گفته وی، برخلاف فولادهای ساختمانی و کربنی ساده، تولید فولادهای آلیاژی نیازمند تجهیزات پیشرفته، دانش فنی عمیق و مدیریت کیفی دقیق است و تجهیزاتی چون کوره‌های قوس الکتریکی مدرن، کوره‌های پاتیلی LF، ریخته‌گری پیوسته با کنترل دقیق دما و ترکیب شیمیایی و فناوری‌های تصفیه ثانویه مانند VD و VOD برای دستیابی به کیفیت مطلوب ضروری‌اند.

وی با اشاره به نمونه‌های موفق داخلی از جمله شرکت فولاد آلیاژی ایران و واحدهایی مانند فولاد اسفراین و فولاد مبارکه، گفت این مجموعه‌ها گام‌هایی در تولید قطعات سنگین، ورق‌های با گرید ویژه و تأمین نیازهای صنایع سنگین و نظامی برداشته‌اند.

علیقلی‌زاده همچنین به سابقه شکل‌گیری صنعت آلیاژی کشور در دهه ۶۰ شمسی و حضور شرکت‌های فناوری مانند BOHLER و DANIELI در ایران اشاره کرد و تاکید داشت که ظرفیت بومی‌سازی در میان بازیگران داخلی وجود دارد.

در بخش ارائه آمارهای جهانی، دبیر کنفرانس به سهم کشورهای مختلف در تولید فولاد اشاره کرد و گفت: در سال ۲۰۲۴ کشور چین ۵۴ درصد تولید فولاد جهان را انجام داده که از این میزان ۱۷ درصد به فولادهای آلیاژی اختصاص داشته؛ هند از مجموع ۱۴۴ میلیون تن در حدود ۴ درصد، ژاپن با تولید ۸۷ میلیون تن حدود ۱۹ درصد و ایران از ۳۰ میلیون تن تولید سالانه حدود ۳ درصد را به خود اختصاص داده است.

علیقلی‌زاده سپس به اهمیت حرکت به سمت محصولات دارای ارزش‌افزوده بالاتر پرداخت و خاطرنشان کرد که فولادهای آلیاژی و خاص یکی از حلقه‌های کلیدی برای افزایش ارزش‌افزوده در صنعت فولاد است.

وی با اشاره به تفاوت قیمتی قابل توجه بین فولاد ساختمانی و فولادهای آلیاژی تاکید کرد که ارزش‌افزوده یک تن فولاد معمولی در بازار جهانی در محدوده ۳۵۰ تا ۴۵۰ دلار است، در حالی که فولادهای آلیاژی می‌توانند قیمتی چندین برابر داشته باشند.

وی افزود که تولید فولادهای مقاوم به حرارت در ایران امکان ساخت قطعات نیروگاهی را فراهم کرده و هزینه‌های واردات قطعات حیاتی را کاهش داده است.

در بخش مرجع داخلی و خارجی برای خلق ارزش‌افزوده، علیقلی‌زاده به تجربه‌هایی مانند Nippon Steel ژاپن اشاره کرد که سهم درآمد قابل توجهی از طریق فولادهای آلیاژی باکیفیت در بخش‌هایی چون خودروسازی، کشتی‌سازی و تجهیزات انرژی به دست آورده است.

وی همچنین نمونه‌هایی از بازیگران بین‌المللی پیشرو در حوزه فولادهای خاص را نام برد: Thyssenkrupp و Voestalpine در اروپا، POSCO و Nippon در آسیا، Outokumpu در زنگ‌نزن و Baowu و ArcelorMittal به‌عنوان بازیگران بزرگ جهانی.

دبیر کنفرانس با اشاره به سیاست‌های صنعتی کشورها، از جمله توقف ظرفیت‌سازی جدید چین و برنامه هند برای تولید ۳۰۰ میلیون تن فولاد که ۵۰ میلیون تن آن به فولادهای خاص اختصاص یافته، بر لزوم بازنگری و تمرکز سیاست‌گذاری کلان در ایران به‌سوی ارتقای محصولات و افزایش ارزش‌افزوده تاکید کرد.

وی هشدار داد که هرگونه ایجاد ظرفیت جدید باید با دقت و توجه به تقاضای داخلی و خارجی همراه باشد تا از اشباع بازار یا عدم‌تداوم عرضه جلوگیری شود.

در حوزه صادرات، علیقلی‌زاده فولادهای آلیاژی و خاص را «سفیر صنعتی» کشور خواند و اعلام کرد که ایران در سال‌های گذشته صادرات این محصولات حتی به اروپا داشته، اما تلاطمات سیاسی و تحریم‌ها موجب از دست رفتن بخشی از بازارهای سنتی شده است.

وی گفت در سال‌های اخیر صادرات به کشورهای منطقه مانند ترکیه، عراق و حوزه CIS در سبد صادراتی قرار گرفته است، اگرچه حجم صادرات هنوز اندک و استمرار تامین یکی از کاستی‌های مورد اشاره تجار خارجی است.

علیقلی‌زاده بازارهای هدف عمده فولادهای خاص را صنایع خودروسازی و هوافضا در اروپا و آمریکا، صنایع نفت و گاز در خاورمیانه و صنایع پزشکی در شرق آسیا دانست و ترکیه را به‌عنوان مقصد مناسب به‌واسطه تمرکز بر صنایع نظامی و خودروسازی معرفی کرد.

دبیر کنفرانس بر ضرورت حمایت دولتی برای انتقال فناوری و تسهیل دسترسی به تجهیزات حیاتی در شرایط تحریم تأکید کرد و پیشنهاد داد مسیر حرکت صنعت فولاد ایران از تولید انبوه خام به سمت تولیدات دانش‌بنیان و با ارزش‌افزوده بالا تغییر یابد تا کشور از جایگاه تولیدکننده با رتبه دهم جهانی و تولید سالانه حدود ۳۰–۳۲ میلیون تن به بازیگری مؤثر در عرصه تکنولوژیک جهانی تبدیل شود.

وی یادآور شد که علاوه بر نیاز مستمر به فولاد ساختمانی، ظرفیت و نیروی انسانی متخصص و جوان در کشور فراهم است و با حمایت و تشویق دولتی می‌توان دریچه‌های جدیدی برای صنعت فولاد ایران گشود.