دانش‌بنیان‌ها و توسعه فعالیت‌های معدنی در جنوب خراسان رضوی

به گزارش معدن نیوز - استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان با توجه به ظرفیت‌های خود و ارائه ایده‌های فناورانه، نقشی مهم در حل چالش‌ها بر عهده دارند و بستر توسعه و پیشرفت را در ابعاد مختلف، از جمله بخش‌های اقتصادی، صنعتی و معدنی هموار می‌کنند.َ

یکی از موثرترین عوامل برای عمران و آبادانی و تولید و اشتغال مولد مناطق، به خصوص در نواحی کویری جنوب استان خراسان رضوی، که با بحران کم‌آبی دست و پنجه نرم می‌کنند، استفاده منطقی از ظرفیت بخش صنعت و معدن است تا علاوه بر پر کردن خلاءهای بخش کشاورزی، بتوان از مهاجرت جمعیت به دیگر نقاط جلوگیری کرد و بدون شک معدن از جمله ظرفیت‌های مهم برای توسعه، رونق اقتصادی و ایجاد اشتغال در این منطقه است.

رهبر معظم انقلاب در سالیان اخیر همواره در نامگذاری سالها توجه خاصی به مسائل اقتصادی و تولید و اشتغال داشته اند و نام امسال را هم "تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین" تعیین کرده اند که این رویکرد بیانگر اهمیت استفاده از پتانسیل های شرکتهای دانش بنیان در توسعه بخشهای تولیدی و صنعتی و معدنی است.

حجم زیادی از ذخایر معدنی ایران در نیمه شرقی کشور واقع است و استانهای خراسان رضوی، خراسان جنوبی، کرمان و یزد بیشترین سهم را در بین استان های شرقی کشور دارند و در زمینه سنگ آهن، بزرگترین معادن ایران در استان های خراسان رضوی (سنگ آهن سنگان)، کرمان (گل گهر) و یزد (چغارت و چادرملو) واقع شده اند. از حیث معادن مس، زغالسنگ، سنگ های تزیینی، کرومیت و سرب و روی نیز منطقه شرق کشور دارای ذخایر و صنایع معدنی قابل توجهی است.

۱۹ هزار میلیارد ریال سرمایه‌گذاری تحقیقاتی شرکت سنگان خراسان

مجتمع سنگ‌ آهن سنگان خواف با بیش از یک میلیارد تن ذخیره، یکی از ۱۰ معدن بزرگ سنگ‌ آهن در جهان و تامین‌کننده خوراک اولیه برای تولید ۱۷.۵ میلیون تن کنسانتره، ۱۵ میلیون تن گندله و پنج میلیون تن سنگ‌ آهن در ایران است.

مجموعه کانسارهای سنگان با ۳۰ درصد ذخایر سنگ‌ آهن کشور در گستره‌ای به طول ۲۲ کیلومتر و عرض ۱۰ کیلومتر در ۳۰۰ کیلومتری جنوب شرقی مشهد، ۴۰ کیلومتری جنوب شرقی شهر خواف و ۱۸ کیلومتری شمال شرقی سنگان در جنوب شرقی خراسان رضوی و نزدیک مرز افغانستان قرار دارد.

بارزترین ویژگی‌های این معادن سنگ‌آهن امکان فعالیت‌های معدنکاری در طول ۱۲ ماه سال، وجود ماده معدنی در سطح زمین، کاهش هزینه‌های استخراج و معدنکاری و وجود عناصر نادر خاکی است که با مشارکت بخش‌ دولتی و سازمان توسعه و نوسازی صنایع و معادن ایران (ایمیدرو)، فولاد سنگان، مجموعه اپال پارسیان، شرکت فراگیر توسعه سناباد و تعدادی دیگر از شرکت‌های بزرگ معدنی ایران، الگویی موفق از سرمایه‌گذاری و نمونه بسیار خوبی برای سایر نقاط کشور است.

معاون توسعه و تکنولوژی شرکت فولاد سنگان خراسان از شرکتهای معدنی فعال در مجتمع سنگ آهن سنگان خواف گفت: توجه به فعالیتهای دانش بنیان و تحقیقاتی رویکرد مهم این شرکت است و در سال جاری، این شرکت ۱۹ هزار میلیارد ریال در زمینه تحقیق و توسعه دانش بنیان سرمایه گذاری کرده است.

حسین نیک فرجام اظهار داشت: با عنایت به چالش مهم تامین قطعات و تجهیزات معدنی به واسطه تحریم های اقتصادی دشمنان و به منظور کاهش وابستگی به واردات برخی تجهیزات و قطعات، واحد بومی‌سازی شرکت فولاد سنگان، کار تحقیق و پژوهش برای ساخت و بومی‌سازی تجهیزات مورد نیاز را آغاز و در راستای شناسایی قطعات و تجهیزات راهبردی و اضطراری مورد نیاز ۶ هزار دفترچه فنی تدوین و حدود چهار هزار مدرک فنی مورد نیاز نیز در دست تهیه است.

وی خاطر نشان کرد: بومی‌سازی و ساخت قطعات اصلی و یدکی مورد نیاز شرکتهای معدنی که تأمین آنها از خارج از کشور مستلزم صرف هزینه و زمان زیادی است از اولویت های مهم شرکت فولاد سنگان است که تا کنون توانسته‌ایم بخشی از تجهیزات مهم مورد نیاز را بومی‌سازی کنیم.

وی تصریح کرد: شرکت فولاد سنگان خراسان با ساخت ۱۳۶ قطعه موجب صرفه جویی ارزی بیش از هشت میلیون یورویی در سال جاری شد و با هدف تعویض قطعات و تجهیزات مستعمل به منظور کاهش توقف تولید، فرآیندهای لازم و اقدامات اجرایی برای ساخت هزار و ۶۱۰ قطعه و ۴۹ مورد از تجهیزات مورد نیاز کارخانه‌های گندله‌سازی و کنسانتره سازی با همکاری شرکت های دانش‌بنیان منطقه شروع شده که به زودی به مرحله تولید خواهد رسید.

جلوگیری از خام فروشی معادن

 با وجود ظرفیتهای غنی جنوب استان خراسان رضوی و از جمله شهرستانهای خواف و گناباد در زمینه مواد معدنی، بیش از ۷۰ درصد مواد معدنی این منطقه به صورت خام به سایر نقاط ارسال می شود و خام فروشی به دغدغه مهمی برای دست اندرکاران این بخش تبدیل شده است.

انجام فعالیتهای تحقیقاتی بر اساس تعامل بین شرکتهای معدنی و شرکتهای دانش بنیان ضمن جلوگیری از خام فروشی، موجب تولید محصولاتی با کیفیت در عرصه صنایع معدنی می شود و زمینه را برای رونق اقتصادی فراهم می سازد.

مدیر مرکز رشد فناوری گناباد گفت: یکی از شاخصه های توسعه یافتگی در کنار ظرفیتهای اقتصادی، جلوگیری از خام فروشی است و برقراری تعامل با شرکتهای معدنی فعال در جنوب استان خراسان رضوی اولویت مهم این مرکز در سال جاری است.

حسین تقوی اضافه کرد: خام فروشی یکی از معضلات و موانع توسعه پایدار در همه بخشها و از جمله صنایع معدنی است و توجه به تجاری‌سازی فناوری و تولیدات دانش‌بنیان در خودکفایی و کاهش وابستگی کشور و در نهایت امر توسعه پایدار موثر است.

وی با اشاره به اینکه ۳۰ درصد شرکتهای دانش بنیان فعال در مرکز رشد فناوری گناباد را شرکتهای معدنی تشکیل می دهند، تصریح کرد: بر اساس تفاهم نامه بین پارک علمی و فناوری خراسان رضوی با شرکتهای معدنی، پردیس معدن و فرآورده های معدنی در این پارک و واحدهای تحقیقاتی آن در مرکز رشد فناوری گناباد و مجتمع سنگان خواف دایر می شود.

توسعه فعالیتهای تحقیقاتی در مجتمع سنگان خواف

مدیر مجتمع سنگ آهن سنگان خواف گفت: بهره گیری از ظرفیت طرحهای تحقیقاتی و دانش بنیان لازمه توسعه کمی و کیفی در بخشهای مختلف اقتصادی و از جمله صنعتی و معدنی است و مسیر رشد و توسعه این بخش را هموارتر می کند.

محمد گل محمدی افزایش ارتباط با دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در بخشهای مرتبط با صنایع معدنی را از رویکردهای مهم مجتمع سنگ آهن سنگان خواف ذکر کرد و ادامه داد: از مجموع ۱۰۰ طرح تحقیقاتی دانشجویی و غیر دانشجویی ارسالی در زمینه های مرتبط با صنایع معدنی طی سنوات اخیر به مجتمع سنگ آهن سنگان خواف، ۳۹ طرح تاکنون به اتمام رسیده است.

وی گفت: ۶۸ طرح تحقیقاتی ارسالی از دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی سراسر کشور به این مجتمع، در زمینه های مرتبط با صنایع معدنی در این منطقه در حال اجرا و یا انعقاد قرارداد با محققان است.

گل محمدی افزود: از این میا ۱۲ طرح تحقیقاتی دانشجویی و غیردانشجویی مرتبط با صنایع معدنی شامل اکتشاف، استخراج، فرآوری، آب و محیط زیست در مجتمع سنگ آهن سنگان خواف در حال اجرا و ۵۶ طرح هم در شرف انعقاد قرارداد با محققان است.

وی اضافه کرد: مهمترین طرحهای تحقیقاتی اجرا شده توسط مجتمع سنگ آهن سنگان خواف بررسی تاثیر چسبنده ها و افزاینده های معدنی و آلی در فرآیند گندله سازی، بررسی کیفیت آب، هوا و صدا در مجتمع سنگ آهن سنگان، تجزیه و تحلیل فناوری فرآوری ارائه طرح بهینه تغلیظ، بررسی فنی و اقتصادی و تحلیل پایداری دیواره نهایی معدن سنگ آهن سنگان با استفاده از روش های تجربی و تحلیلی و مقایسه میزان ارتباط شاخص های استرس گرمایی با برخی پارامترهای فیزیولوژیکی بدن در کارگران معدن روباز سنگ آهن است.

مرکز شهرستان ۱۶۰ هزار نفری خواف با ۱۲۳ کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان در ۲۶۷ کیلومتری جنوب شرقی مشهد و جنوب استان خراسان رضوی واقع است.