معدن و صنايع معدني در هفته‌اي که گذشت؛
بخشنامه‌هاي ارزي بي‌نتيجه به ضرر توليد و صادرات
پایگاه خبری معدن نیوز -روند افسارگسیخته بهای دلار، تداوم مسیر صعودی محصولات صنایع معدنی در بازار داخلی و گلایه تولیدکنندگان از بخشنامه‌های بی‌اثر و غیرقابل اجرای بانک مرکزی برای اصلاح شرایط، مهم‌ترین اخبار هفته‌ای که پشت سر گذاشتیم بودند.
به گزارش معدن نیوز -روند افسارگسیخته بهای دلار، تداوم مسیر صعودی محصولات صنایع معدنی در بازار داخلی و گلایه تولیدکنندگان از بخشنامه‌های بی‌اثر و غیرقابل اجرای بانک مرکزی برای اصلاح شرایط، مهم‌ترین اخبار هفته‌ای که پشت سر گذاشتیم بودند.
اصلاحات ارزی بانک مرکزی نتیجه‌بخش نیست
در طول هفته‌های گذشته شاهد روند رو به رشد و رکوردشکنی مستمر قیمت دلار در بازار آزاد هستیم، تاجایی که قیمت این اسکناس امریکایی حتی از مرز 51 هزار تومانی نیز عبور کرده است. رشد افسارگسیخته بهای دلار در ماه‌های اخیر به‌قدری چالش‌زا شده که حتی به تغییر رئیس‌کل بانک مرکزی منتهی شد، هرچندکه این تغییر نیز نتیجه‌بخش نبود. روند رو به رشد دلار از ریسک‌های سیاسی و اقتصادی نشات می‌گیرد و با تغییر مدیران و سیاست‌های شکست‌خورده ازجمله الزام صادرکنندگان در بازگشت ارزان ارز صادراتی هم، مرتفع نمی‌شود. با توجه به التهابات بازار ارز صنایع معدنی، فلزی و فولادی برای یک بازه زمانی ملزم به بازگشت ارز حاصل از صادرات خود با بهای دلار فرزین (۲۸۵۰۰ تومانی) شدند، اما این سیاست با اعتراض تولیدکنندگان همراه شد و برای مدت‌زمان طولانی تداوم نیافت. بدین ترتیب مقرر شد سامانه مبادلات ارزی راه‌اندازی شود. از این پس بخش عمده‌ای از ارزهای سامانه نیما، مانند ارز صنایع فولادی، پتروشیمی و مواد غذایی به روش کشف نرخ عرضه می‌شوند.
در روز نخست آغاز معاملات بازار مبادله ارز، میانگین نرخ اسکناس دلار ۴۱۵۴۹ تومان و نرخ حواله دلار ۳۶۱۳۰ تومان کشف شد. بااینوجود فعالان بخش معدن و صنایع معدنی همچنان نسبت به تغییر مداوم سیاست‌های ارزی دولت که عملاً مانع برنامه‌ریزی آنها است و همچنین فاصله قابل‌توجه میان دلار ۵۰ هزارتومانی در بازار آزاد و دلار ۳۶ هزارتومانی گلایه‌مند هستند. به اعتقاد این فعالان صنعتی و تولیدکنندگان، انتظارات تورمی حاکم بر جامعه خود را با دلار 50 هزار تومانی تطبیق داده است، بنابراین هزینه تولید در بازار داخلی نیز متناسب با همین قیمت ارز افزایش یافته است، درنتیجه ارزان‌فروشی ارز صادرات صنایع برای مدت زمان طولانی دوام نخواهد آورد.
رشد تولید فولاد در عین محدودیت
با توجه به ظرفیت‌سازی‌های گسترده انجام گرفته در صنعت فولاد که یکی پس از دیگری به مدار تولید وارد می‌شوند، شاهد رشد تولید این فلز استراتژیک هستیم براساس آمار منتشر شده توسط انجمن جهانی فولاد، ایران در نخستین ماه از سال 2023 میلادی در رتبه نهم تولید فولاد خام جهان ایستاد. این رتبه یک پله بالاتر از جایگاه پیشین ایران است. میزان تولید فولاد ایران در این ماه برابر ۲ میلیون و ۷۰۰ هزارتن برآورد شده است که در مقایسه با تولید سال گذشته رشد ۲۷.۷ درصدی را از آن خود کرده است. ناگفته تماند که این رکوردشکنی با وجود محدودیت گسترده در تامین گاز صنایع فولاد کشور حاصل شده است، بنابراین ظرفیت تولید فولاد ایران به‌مراتب بالاتر است.
افت صادرات چالش‌زا است
بررسی آمار صادرات فولاد و محصولات فولادی در 10 ماهه منتهی به پایان دی ماه امسال حکایت از افت چشمگیر صادرات اقلام فولادی دارد. طبق آمار، از قریب به ۸۹ میلیون تن مجموع اقلام فولادی در کشور طی ۱۰ ماهه امسال حدوداً ۱۱ میلیون و ۸۶۰ هزار تن صادرشده که درمجموع نسبت به میزان صادرات اقلام فولادی در مدت مشابه سال گذشته کاهش چشمگیری داشته است.
بر اساس آمار انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، از ابتدای امسال تا پایان دی‌ماه 2 میلیون و ۳۲۸ هزار تن مقاطع طویل فولادی صادرشده که نسبت به صادرات در مدت مشابه سال گذشته چهار درصد بیشتر شده است. صادرات شمش فولاد کمترین کاهش صادرات را به خود اختصاص داده است و با پنج میلیون و ۷۴۸ هزار تن صادرشده درمجموع ۱۰ ماهه امسال یک درصد کاهش تولید را نسبت به مدت مشابه سال 1400 تجربه کرده است. پس‌ازآن، درحالی‌که در ۱۰ ماهه ۱۴۰۰ حدوداً دو میلیون و ۷۲۷ هزار تن محصولات فولادی تولیدی کشور به خارج صادرشده بود، در مدت مشابه امسال میزان صادرات این محصولات با کاهش دو درصدی معادل ۴۲ تن، به دو میلیون و ۶۸۵ هزار تن رسیده است.
درنهایت بر اساس آمار، از ابتدای امسال تا پایان دی‌ماه، ۳۵۷ هزار تن مقاطع تخت فولادی صادرشده که ۳۷ هزار تن آن در دی‌ماه صورت گرفته و درمجموع نسبت به صادرات این مقاطع در ۹ ماهه ۱۴۰۰ معادل ۴۹۵ هزار تن ۲۸ درصد کاهش صادرات رخ‌داده است.
تولید آلومینیوم، امیدوارکننده
میزان تولید شمش آلومینیوم کشور از ابتدای امسال تا پایان دی‌ماه با ۱۷ درصد افزایش به مرز ۵۳۰ هزار تن رسید. چهار شرکت تولیدکننده شمش آلومینیوم کشور از ابتدای فروردین تا پایان دی‌ماه، ۵۲۸ هزار و ۶۰ تن شمش آلومینیوم تولید کردند. این رقم در مدت مشابه سال گذشته، ۴۵۱ هزار و ۱۹۳ تن بود.
مطالعات اکتشافی گوهرسنگ‌ها در ۱۱ استان
سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران باهدف توسعه صنعت گوهرسنگ و همچنین تحقق استراتژی‌های مندرج در سند ملی توسعه صنعت گوهرسنگ کشور؛ مطالعات اکتشافی فاز شناسایی-پی‌جویی و غربالگری در ۱۱ استان را دنبال می‌کند. مطالعات اکتشافی فاز شناسایی- پی‌جویی در استان‌های آذربایجان غربی، کرمان، قم، مرکزی و قزوین انجام می‌شود. همچنین مطالعات اکتشافی فاز غربالگری در استان‌های آذربایجان شرقی، خراسان رضوی، اصفهان، همدان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی صورت می‌گیرد.
بحران سنگ آهن نزدیک است
در طول سال‌های گذشته سرمایه قابل توجهی به توسعه زنجیره فولاد کشور جذب شده است، بااینوجود هر روز بحرانی جدید در روند فعالیت این صنعت ایجاد می‌شود. این بحران در حوزه‌های مختلف ازجمله زیرساخت‌های حمل‌ونقل، تامین انرژی، تامین مواد اولیه و … چشم می‌خورد. رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی نیز در هفته‌ای که پشت سر گذاشتیم با تاکید بر اینکه اگر به ذخایر آهن کشور توجهی نشود، تا ۱۴ سال آینده دیگر سنگ‌آهن نخواهیم داشت، گفت: بر اساس برآوردها تا سال ۲۰۳۰ ذخایر معدنی به پایان می‌رسد؛ ازاین‌رو باید به سمت اکتشافات عمقی حرکت کنیم.
علیرضا شهیدی با اشاره به چالش‌های موجود در بخش ذخایر معدنی، گفت: ایران دارای ۶۸ نوع ماده معدنی است و نیاز است تا توجه بیشتری به این حوزه انجام گیرد. یکی از نیازهای این حوزه تهیه نقشه‌های پایه است و درصورتی‌که به این حوزه توجهی نشود، در آینده معادن معدنی کشور دچار بحران خواهد شد. رئیس سازمان زمین‌شناسی با تاکید بر ضرورت توجه به اکتشافات معدنی عمیق، افزود: دنیا به سمت اکتشافات عمقی حرکت کرده است، چراکه بر اساس برآوردها تا سال ۲۰۳۰ ذخایر معدنی به پایان می‌رسد.
ناامیدی در بازار فلزات دنیا
فلزات روزهای نخست سال 2023 میلادی را پررونق آغاز کردند، اما این روند صعودی قیمت‌ها برای مدت زمان طولانی دوام نیافت. انتشار داده‌های تورمی امریکا برای ماه ژانویه بیش از انتظار، در کنار داده‌های اشتغال این کشور بهتر از پیش‌بینی‌ها باعث شد تا سرمایه‌گذاران از تشدید سیاست انقباض پولی از سوی فدرال رزرو دچار واهمه شوند. همین موضوع نیز از رونق بازارهای مالی و کالایی دنیا کاسته است.
گلدمن ساکس نیز پیش‌بینی‌های خود را از سیاست‌های مالی فدرال رزرو اصلاح و اعلام کرد که انتظار دارد فدرال رزرو در امسال میلادی سه مرتبه دیگر و هر مرتبه به میزان ۰.۲۵ درصد نرخ بهره را افزایش دهد. به‌این ترتیب انتظار می‌رود نرخ بهره در این کشور از ۴.۷۵ درصدی کنونی به ۵.۳ درصد افزایش یابد. این پیش‌بینی‌ها فراتر از انتظارات پیشین فعالان بازارهای مالی در دنیا بوده و درحالی‌که زمینه تقویت شاخص دلار امریکا را فراهم می‌کند، از قیمت فلزات می‌کاهد و دورنمای قیمتی آنها را تیره و تار می‌کند.